Monument

Gemeentelijke monumenten

Binnen de gemeentelijke monumenten zijn er vier soorten:

Dominante bouwwerken: het interieur én het exterieur is beschermd.
Kenmerkende bouwwerken: alleen het deel dat zichtbaar is vanaf de openbare weg is beschermd.
Waardevolle cultuurhistorische elementen: bijvoorbeeld veldkruisen, beeldnissen en hekwerken.
Waardevolle groenelementen: bijvoorbeeld waterpoelen, haagstructuren en hoogstamfruitgaarden.

Beschermd stadsgezicht

Naast monumenten kennen we ook het beschermd stadsgezicht en het cultuurhistorisch attentiegebied. In deze gebieden wordt vooral gelet op cultuurhistorisch waardevolle structuren, waardevolle stedenbouwkundig patronen, en karakteristieke ruimtelijke samenhang.

Op de kaart

Bekijk op de cultuurwaardenkaart of uw pand een monument is of binnen een beschermd gebied valt.

Verbouwen of restaureren

Als uw pand een van deze statussen heeft betekent dat niet dat u niets meer mag veranderen of dat u alles in de ‘oude staat’ moet terugbrengen. Het betekent in ieder geval dat voor wijzigingen of beoogde plannen meestal een omgevingsvergunning nodig is om de bestaande waarden van uw monument te behouden. U vindt alle informatie hierover op de pagina Monument, vergunning.

Let op

In het beschermd stadsgezicht heeft u aan de voorzijde of het naar openbaar toegankelijk gebied gekeerde zijde ook een omgevingsvergunning nodig voor bijvoorbeeld het vervangen van deur- of raamkozijnen, het aanbrengen van dakkapellen of dakramen, zonnepanelen en schotelantennes. Dit geldt niet voor een cultuurhistorisch attentiegebied.

Monument verduurzamen

Om monumenten te verduurzamen zonder technische schade of verlies van monumentale waarden, moet worden gezocht naar verantwoorde oplossingen die bij het gebouw passen. Dit is altijd maatwerk omdat ieder monument anders is. standaardoplossingen zoals kunststof kozijnen met dubbel glas en dikke isolatiepakketten voor gevels en het dak zijn dan niet altijd mogelijk.

Het komt regelmatig voor dat ernstige technische schade ontstaat door het verkeerd isoleren. (Inwendige) condensvorming door isolatie kan bijvoorbeeld rottende houten balken, roestende gevelankers of vorstschade aan de steen veroorzaken. Het toepassen van dubbel glas leidt vaak tot aanpassing van historische ramen met verfijnde detaillering. Kozijnen krijgen hierdoor een hele andere verhouding en passen niet meer bij het monument.

Het pakket aan maatregelen moet goed op elkaar zijn afgestemd. Bijvoorbeeld het toepassen van gevelisolatie heeft weinig effect als te weinig aan kierdichting wordt gedaan. Het aanpakken van de zwakste schakel in de energiehuishouding levert het grootste effect op. Kijk ook op de website de degroenemenukaart.nl voor informatie hierover.

Hoe kan ik mijn monument duurzamer maken?

Controleer eerst of uw ramen en deuren goed sluiten. Zo nee, dan kunnen naden tussen de kozijnen en omliggende constructie zorgvuldig worden afgedicht.

Controleer daarna of de ventilatie van uw woning optimaal is. Zo nee, zorg dan voor voldoende ventilatievoorzieningen, bijvoorbeeld een gebalanceerd ventilatiesysteem.

Controleer vervolgens of uw dak of zolderverdieping geïsoleerd is. Zo nee, controleer of het dakbeschot geen monumentale waarden heeft. Bij een historische kap dient de isolatie tussen de sporen of gordingen te worden aangebracht als een zogenaamde binnen-isolatie.

Controleer ook of uw vloeren geïsoleerd zijn. Zo nee, kunt u onder de vloer vrij eenvoudig een isolatiedeken aanbrengen.

Controleer daarna of uw ramen geïsoleerd glas bevatten. Zo nee, laat de monumentale waarde van uw ramen onderzoeken en afhankelijk daarvan kan wellicht monumentenglas toegepast worden.

Controleer vervolgens of het noodzakelijk is uw gevels te isoleren. Dit is mogelijk door binnen-isolatie aan te brengen. Laat hierbij onderzoeken of de isolatie geen technische schade kan aanbrengen of de monumentale waarde aantast.

Tenslotte kunt u onderzoeken of er een geschikte locatie is voor het toepassen van zonnecollectoren. Bijvoorbeeld op platte daken van uw aanbouw of op uw achterdakvlak. Ze mogen in ieder geval niet zichtbaar zijn vanaf de openbare weg.
Mag ik dubbel glas gebruiken?

Het toepassen van dubbel glas is alleen mogelijk bij nieuw toegevoegde raamopeningen. Eerst wordt gekeken of het mogelijk is om aan de binnenzijde voorzetramen te plaatsen. Deze kunnen voorzien worden van hoog rendementsglas en een hoogwaardige kierdichting. Indien voorzetramen technisch of esthetisch niet mogelijk blijken, kan gekozen worden voor monumentenglas. Meer informatie vindt u in de Restauratierichtlijnen.
Mag ik een zonnepaneel aanbrengen?

Zonnepanelen zijn uitsluitend toegestaan als ze niet zichtbaar zijn vanaf de openbare weg. Daarnaast mogen ze de monumentale waarden niet aantasten (zowel fysiek als visueel). Wellicht is het wel mogelijk op een aanbouw aan de achterzijde. Meer informatie vindt u in de Restauratierichtlijnen.
De vestingwerken zijn van grote historische betekenis voor Maastricht. De stad bezit vestingwerken uit allerlei periodes. Meer dan 150 objecten, zowel boven als ondergronds, meer dan 30.000 m2 muurwerk, 11 kilometer ondergronds gangenstelsel en meer dan 50 beschermde planten- en diersoorten zijn onderdeel van de Maastrichtse verdedigingswerken.

Om de waarde van deze vestingwerken te versterken concentreert de stad zich op de volgende drie onderdelen:

Behouden van de vestingwerken; door onderhoud, restauratie, natuurbeheer en documentatie;

Beleven van de vestingwerken door verbetering van de toegankelijkheid, verbeteren van de herkenbaarheid en het benadrukken van de samenhang;

Betekenis geven aan de vestingwerken door het stimuleren van recreatie en toerisme en educatieve activiteiten.

Benieuwd waar deze vestingwerken zich bevinden? Kijk op de cultuurwaardenkaart.

Benieuwd wat wij doen en gaan doen? Lees hier de vestingvisie.

Subsidies

Of u in aanmerking komt voor monumentensubsidie of restauratiefondshypotheek hangt af van de aard en de status van het monument. Alle informatie over financiële regelingen en subsidies in relatie tot monumenten en het verbouwen of restaureren ervan, vindt u op de pagina Monumenten, financiële regelingen.

Vestingwerken

De vestingwerken zijn van grote historische betekenis voor Maastricht. De stad bezit

vestingwerken uit allerlei periodes. Meer dan 150 objecten, zowel boven als ondergronds, meer dan 30.000 m2 muurwerk, 11 kilometer ondergronds gangenstelsel en meer dan 50 beschermde planten- en diersoorten zijn onderdeel van de Maastrichtse verdedigingswerken.

Om de waarde van deze vestingwerken te versterken concentreert de stad zich op de volgende drie onderdelen:

Behouden van de vestingwerken; door onderhoud, restauratie, natuurbeheer en documentatie;
Beleven van de vestingwerken door verbetering van de toegankelijkheid, verbeteren van de herkenbaarheid en het benadrukken van de samenhang;
Betekenis geven aan de vestingwerken door het stimuleren van recreatie en toerisme en educatieve activiteiten.

Benieuwd waar deze vestingwerken zich bevinden? Kijk op de cultuurwaardenkaart.

Vragen of ideeën

Cluster Cultureel Erfgoed zet zich in voor het behouden, beleven en betekenis geven van zichtbare en tastbare sporen uit het verleden. Heeft u een vraag of heeft u een idee. Laat het ons weten.